سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (تنبلی تخمدان) یک اختلال هورمونی شایع است که 10-5 درصد زنان را مبتلا می کند، این سندرم مجموعه شرایطی است که در اثر عدم تخمک گذاری طولانی مدت ایجاد می شود و منجر به بی نظمی قاعدگی، نداشتن قاعدگی طی چند ماه متوالی، کاهش باروری، رشد موهای زائد در مناطق مختلف مثل چانه، شقیقه، اطراف نوک پستان، کشاله ران و... ، ریزش موی سر، افزایش وزن و عدم توانایی در کاهش وزن، پوست چرب، آکنه و جوش های چرکی، افسردگی، اختلالات قند و چربی خون می گردد. البته شدت و ضعف این علائم در بیماران مختلف متفاوت است.

علت سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
تخمدان زنان ماهانه تخمک نارس یا فولیکول تولید می کند. فولیکول رشد کرده و طی پروسه ی تخمک گذاری، تخمک های رسیده را آزاد می کند. در افراد مبتلا به این سندرم، تخمدان ها به طور طبیعی فعالیت نمی کنند، تخمک رسیده ساخته نمی شود و تعادل هورمون ها بهم می ریزد. همچنین هورمون تستوسترون بیش از حد آزاد می شود و در روند تخمک گذاری ماهانه اختلال ایجاد می شود.

نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک

ریزش موی سر با الگوی مردانه
موهای زائد ضخیم (Hirsutism) روی لب بالا، چانه، دو طرف صورت، قفسه سینه و شکم (محل های مختص رشد مو در مردان)
کمتر از ۸ نوبت قاعدگی در طول سال
چرخه های قاعدگی طولانی و دردناک
افزایش وزن و چاق شدن
آکنه و جوش چرکی روی صورت به علت پوست چرب
سطح بالای هورمون اندروژن
اختلال در بارداری به گونه ای که به مصرف دارو نیاز باشد.

عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک

بیماری هایی مانند:

نازایی
دیابت بارداری
فشار خون بارداری
سقط جنین یا زایمان زود رس
خونریزی غیر طبیعی رحم
سرطان آستر رحم
بیماری های قلبی
استئاتوهپاتیت غیر الکلی (التهاب شدید کبد در نتیجه تجمع چربی در کبد)
سندرم متابولیک (مجموعه وضعیتهای پزشکی از جمله فشار خون بالا، قند بالا، کلسترول بالا یا تری گلیسرید بالا که خطر بیماریهای قلبی عروقی را بسیار بالا میبرند)
دیابت نوع دو یا پیش دیابت
اپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)
افسردگی، اضطراب
اختلالات خوردن
چاقی

درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
درمان این سندرم بیشتر بر از بین بردن اختلالاتی مثل نازایی، چاقی، آکنه و رشد غیر طبیعی موهای زائد (Hirsutism)، متمرکز است. معمولا پزشکان معالج تغییر در سبک زندگی و مصرف داروهای خاص را تجویز می کنند . در میان داروهای موجود قرص های جلوگیری از بارداری رایج ترین داروها هستند.
تغییر در سبک زندگی
ممکن است پزشک معالج به شما توصیه کند که از رژیم های غذایی کم کالری و سالم پیروی کنید، به طور منظم ورزش کنید و اضافه وزن خود را کاهش دهید. بررسی ها نشان داده است که حتی میزان بسیار کم کاهش وزن، مثلا 5% از کل وزن بدن به روند بهبودی کمک می کند. کاهش وزن عملکرد داروهای تجویز شده را افزایش می دهد و از این طریق در درمان ناباروری موثر است.

قرص های جلوگیری از بارداری
رایج ترین درمان دارویی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک مصرف قرص های جلوگیری از بارداری است. این داروها تولید اندروژن را کاهش می دهند. البته در واقع قرص ها بیماری را درمان نمی کنند بلکه فقط علائم را بهبود می بخشند. علائمی مثل بی نظمی عادت ماهانه، آکنه و جوش های چرکی و موهای زائد صورت، با مصرف این داروها کم تر می شوند. از سوی دیگر قرص های ضد بارداری از ابتلا به سرطان رحم پیشگیری می کنند.
داروهای ضد هورمون مردانه
این داروها با مهار کردن تولید هورمون ها، آکنه و رشد غیر طبیعی موهای زائد صورت را کاهش می دهند. اسپیرونولاکتون (با نام تجاری آلداکتون)، دارویی که بسیاری از پزشکان آن را تجویز می کنند، هورمون مردانه را مهار می کند.در واقع اسپیرونولاکتون تاثیر اندروژن بر پوست را مهار می کند. این دارو هنگام بارداری و یا در بانوانی که قصد بارداری دارند منع مصرف دارد. چون منجر به نقص مادرزادی جنین خواهد شد.
پروژسترون
هورمون پروژسترون عادت ماهانه را تنظیم می کند و هر ماه باید آن را مصرف کنید. این هورمون همچنین خطر ابتلاء به سرطان رحم را کاهش می دهد. بیشتر پزشکان مدروکسی پروژسترون (با نام های تجاری پروورا یا مدروفم یا مپرات) یا پروژسترون طبیعی (با نام تجاری پرومتریوم) را برای بیماران مبتلا به این سندرم تجویز می کنند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک و ریزش مو
بدن زنان نیز هورمون‌ های مردانه ی آندروژنی تولید می کند. یکی از این هورمون‌های مردانه تستوسترون است. آندروژن باعث رشد موهای زیر بغل و بخش های اطراف ناحیه ی تناسلی در دروان بلوغ می شود. اما وظایف مهم دیگری نیز دارد. کیست تخمدان تولید آندروژن را افزایش می دهد. در نتیجه صفات مردانه در خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بروز می کند.

مثلا موهای زائد بسیاری در بعضی نواحی بدن رشد می‌کنند که در مردان دیده می شود، مثل صورت، گردن، قفسه سینه و شکم. از طرفی میزان بالای سطح آندروژن منجر به ریزش موهای سر و نازک شدن تارهای مو می شود. به این ترتیب قسمت جلوی سر شما رفته رفته کم مو و کم پشت به نظر خواهد آمد. به این الگوی ریزش مو آلوپسی آندروژنتیک یا ریزش مو با الگوی زنانه گفته می‌‌شود.

درمان ریزش مو ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک
در واقع اختلالات هورمونی علت اصلی ریزش مو در سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند. پس تنظیم سطح هورمون‌ها و برگرداندن آن ها به حالت تعادل، هدف اصلی فرایند درمان در نظر گرفته می‌شود. هورمون‌ها را می توان با استفاده از داروها و تغییر سبک زندگی دوباره تنظیم کرد. ممکن است مجبور شوید چندین دارو و روش را امتحان کنید تا روش درمانی مناسب خود را بیابید.